CHARAKTERYSTYKA UKRAIŃSKIEGO PODZIEMIA ZBROJNEGO NA WARMII I MAZURACH
Jak w latach 1947 - 1954. Dawny czar wspomnień o heroicznych wyczynach OUN - UPA na Warmii i Mazurach powrócił. Olsztyn - proporczyki w barwach OUN-UPA z neobanderowskim hasłem na ukraińskim Dniu Niepodległości
Nacjonalistyczne ukraińskie organizacje i grupy zbrojne reprezentowane były przez polityczną organizację o nazwie „Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów” (OUN). W oparciu o tę organizację działała na terenach południowo -wschodniej Polski — Ukraińska Powstańcza Armia (UPA). Pierwsze oddziały UPA zostały zorganizowane w 1942 roku. Działalność UPA na ziemiach polskich na większą skalę rozpoczęła się w drugiej połowie 1944 roku, kiedy to kierownictwo UPA zarządziło przerzucenie grup wypadowych z terenów położonych na wschód od Bugu i Sanu, celem w alki z młodą władzą ludową pod hasłem utworzenia „Samostijnej U krainy”. Oddziały UPA prowadziły walkę z jednostkami KBW, MO i UBP oraz akcję pacyfikacyjną przeciwko ludności polskiej zamieszkałej w południowo-wschodnich rejonach Polski. Zarządzeniem Państwowego K omitetu Bezpieczeństwa z 17 kwietnia
1947 roku, postanowiono przeprowadzić na południowo-wschodnich terenach Polski, akcję pod kryptonimem „Wisła”, celem której było ostateczne zlikwidowanie band UPA na tych terenach. Zgodnie z decyzją rządu polskiego jednostki biorące udział w akcji „Wisła” miały jednocześnie udzielić pomocy Państwowemu Urzędowi Repatriacyjnemu w przesiedleniu ludności ukraińskiej na północno-zachodnie tereny Polski. W tym celu utworzona została Grupa Operacyjna (GO) „Wisła” w sile czterech dywizji WP, jednej kombinowanej dywizji KBW i WOP, oddziału MO oraz kilku jednostek specjalnych. GO „Wisła” prowadziła działalność wojskową w ścisłym współdziałaniu z terenowym i organami bezpieczeństwa publicznego i jednostkami WOP.
W ramach operacji „Wisła” osiedlono na Warmii i Mazurach 53 502 osoby narodowości ukraińskiej ” . W ten sposób Olsztyńskie stało się największym skupiskiem ludności ukraińskiej w Polsce. W powiatach centralnych i południowo-wschodnich, które w początkowej fazie nie były przeznaczone do osiedlenia, procent ludności ukraińskiej był dużo niższy. W ogólnym bilansie ludności Warmii i Mazur, Ukraińcy stanowili około 10% ludności zamieszkałej w 1947 roku w tym regionie. Ludność ta znajdowała się pod kontrolą organów bezpieczeństwa publicznego, z uwagi na wcześniejsze powiązania z bandami UPA. Zdecydowana większość ludności ukraińskiej szybko zaaklimatyzowała się w nowych warunkach i energicznie przystąpiła do pracy w nowym miejscu zamieszkania. Stosunkowo niewielki margines stanowili ci, którzy traktowali czasowo warunki, w jakich się znaleźli i liczyli na wybuch trzeciej wojny światowej. Spośród tej ludności rekrutowali się głównie członkowie ukraińskiego podziemia politycznego i zbrojnego w Olsztyńskiem. Pozostali członkowie wywodzili się z band UPA, które zbiegły z południowo-wschodnich rejonów województwa lubelskiego, podążając za przesiedlonymi rodzinami.
W wyniku akcji „Wisła” niedobitki OUN i UPA przeniosły swą działalność na ziemie zachodnie i północne, zalegalizowani członkowie utrzymywali nadal kontakty, tworzyli bandy działające do lat pięćdziesiątych.
Latem 1947 r. na terenie powiatu lidzbarskiego stwierdzono działalność grupy OUN pod kierownictwem Michała Snihura, pseudonimy „Zenit”, „Ekonom”. Grupa ta została wkrótce rozbita, część członków aresztowano, pozostali zbiegli na Zachód.
W lipcu 1947 roku w Małdytach (pow. morąski) zorganizowano rejon OUN, w skład którego weszły kuszcz powiatu morąskiego i kuszcz powiatu braniewskiego.
Struktura organizacyjna rejonu OUN w Małdytach (pow. morąski): dowódca rejonu Andrzej Medyk, komendant kuszcza na powiat braniewski.
Piotr Mozol, komendant kuszcza na pow. morąski,
Włodzimierz Kliszcz; komendant placówki gminnej w Pieniężnie i Szczepkowie.
Michał Olcha, komendant placówki gminnej w Perkach.
Wł. Werychowski, komendant placówki w Kornelach,
S. Klepczyk; komendant placówki w Małdytach,
R. Klisz, komendant placówki w Plejtenach.
J. Szczurko.
Kuszcz był jedną z najmniejszych komórek nacjonalistycznego ukraińskiego podziemia na terenie Polski. Należały do niego 4 do siedmiu wsi, a niekiedy, jak w Olsztyńskiem, dwie lub 3 wsie. (Kuszcze organizowały swoje własne terytorialne bandy zbrojne, które działały samodzielnie, bądź współdziałały z innym i grupami UPA). OUN w powiecie morąskim liczył 24 członków, wszyscy pochodzenia
chłopskiego. Organizacja nie miała wyposażenia technicznego, a jej działalność sprowadzała się do odbywania szkoleń i werbowania nowych członków.
Również działalność OUN w powiecie braniewskim znajdowała się w stadium początkowym. Przygotowywano plany napadów na posterunki milicji i urzędy państwowe, w tym celu gromadzono broń i amunicję. W momencie likwidacji przez organa bezpieczeństwa liczyła 26 członków.
W latach 1947—1948 na Warmii i Mazurach prowadziły działalność następujące grupy UPA:
— „Jasenia”, dowódca Wł. Mileniczuk, licząca 18 osób,
— „Klisza”, dowódca Wł. Klisz, 31 osób,
— „Kucharczuka”, dowódca M. Kucharczuk, 15 osób,
— „Nieczaja”, dowódca G. Harasym, 5 osób,
— „Olchy”, dowódca Michał Olcha, 20 osób,
— „Pryrwy”, dowódca Eugeniusz Sztandera, 42 osoby,
— „Tuczy”, dowódca Michał Semszyn, 8 osób,
— „Wrony”, dowódca (imię nieznane) Wiśniewski, licząca 4 osoby.
Liczebność ukraińskiego podziemia politycznego i zbrojnego na Warmii i Mazurach szacuje się na około 200 osób. Z materiałów WUBP w Olsztynie wynika, że organa bezpieczeństwa publicznego na terenie Olsztyńskiego ujawniły w 1947 roku 375 osób, które należały do band UPA bądź z nimi współpracowały, ale nie wszystkie osoby kontynuowały przestępczą działalność, część z nich po przesiedleniu zerwała kontakty z podziemiem ukraińskim.
Największą aktywność przejawiały grupy „Pryrwy” i „Tuczy”. Grupa „Pryrwy” na teren województwa olsztyńskiego przybyła z województwa lubelskiego. Liczyła 42 osoby podzielone na 6 grup obejmujących zasięgiem działania powiaty: bartoszycki, kętrzyński, mrągowski i ostródzki. Za miejsca schronienia służyły im mieszkania współpracowników, bunkry budowane w lasach i stodołach. W okresie działalności od grudnia 1947 roku do lutego 1948 roku, dwukrotnie atakowano grupy operacyjne wojska i milicji. W wyniku starć zbrojnych zginęło dwóch członków bandy, jeden został ranny, a pięciu ujęto. Po częściowym rozbiciu grupa „Pryrwy” przeniosła się na tereny województw zachodnich, a następnie przedostała się na Zachód.
Grupa „Tuczy” powstała w 1944 roku w powiecie jarosławskim (woj. rzeszowskie). W lutym 1946 roku stoczyła walkę z oddziałem WP, w wyniku której śmierć poniosło 40 żołnierzy. W połowie 1947 roku banda została rozwiązana, część członków przeszła na tereny Związku Radzieckiego, a pozostałe grupy wyjechały na Ziemie Odzyskane. W listopadzie 1947 roku „Tucza” ponownie zorganizował ośmioosobową grupę na terenie województwa olsztyńskiego. Dokonywała ona napadów rabunkowych w powiatach biskupieckim, braniewskim, lidzbarskim, nidzickim, olsztyńskim i szczycieńskim. Członkowie bandy ukrywali się u współpracowników, na terenie Olsztyńskiego posiadali 14 melin. We wsi Gorkowo (pow. biskupiecki), w bunkrze zbudowanym pod stodołą, miał swoją kwaterę dowódca, tutaj również mieścił się jeden z magazynów broni i amunicji, drugi w miejscowości Tejstymy (pow. biskupiecki).
Grupa „Tuczy” zamordowała trzech milicjantów, ograbiła z pieniędzy, żywności i inwentarza żywego 25 polskich osadników.
Podziemie ukraińskie na W armii i Mazurach zostało zorganizowane najpóźniej. Członkowie band ukraińskich pochodzili z rodzin chłopskich o bardzo niskim poziomie wykształcenia ogólnego, często nie umieli czytać i pisać. Na teren Olsztyńskiego część z nich przybyła legalnie w ramach akcji „Wisła”,
natomiast członkowie zdekonspirowanych band przedostawali się pieszo lub przygodnie napotkanymi środkami lokomocji. Grupa „Nieczaja” z województwa rzeszowskiego do olsztyńskiego przedostała się pieszo. Szli nocą, natomiast w dzień ukrywali się w lasach. W czasie dwumiesięcznego przemarszu na teren województwa olsztyńskiego nie dokonywali napadów rabunkowych, a jedynie wymuszali żywność u gospodarzy, po czym ruszali w dalszą drogę. Bandy UPA działały z reguły w małych kilkuosobowych grupach, całością przeprowadzano tylko większe akcje. Pozbawione naturalnego, szerokiego zaplecza i kontaktów w Olsztyńskiem mogły jedynie dokonywać drobnych, ale dokuczliwych aktów terroru i rabunku.
Podziemie ukraińskie na Warmii i Mazurach powstało najpóźniej. Działalność nacjonalistów ukraińskich uwarunkowana była osiedleniem na tych terenach mniejszości ukraińskiej. Wykorzystując początkową słabość władzy ludowej, wynikającą z procesu jej organizowania, poparcie ludności ukraińskiej oraz sprzyjające warunki terenowe, bandy UPA poprzez działalność terrorystyczno - zbrojną hamowały proces stabilizacji polityczno-ekonomicznej na Warmii i Mazurach. Organizacja podziemia opierała się na dobrze zakonspirowanych siatkach terenowych, kierowanych przez komendy obwodów, rejonów, placówek. Do siatki terenowej wchodzili informatorzy, łącznicy, wywiadowcy, których zadaniem było zaopatrywanie oddziałów leśnych w żywność, środki transportu, zbieranie informacji itp. Część grup zbrojnych pozostawała stale w lasach, część natomiast zamieszkiwała w swoich domach lub u współpracowników i wychodziła do lasu na zbiórki i doraźne akcje.
Autor
Jan Golec
PODZIEMIE ZBROJNE NA WARMII I MAZURACH
W LATACH 1945— 1948 - Z badań nad genezą, strukturą i działalnością
Przy okazji obchodów ukraińskiego Dnia Niepodległości w Olsztynie 24 sierpnia 2022 roku, wystawiano i sprzedawano proporczyki-wstęgi z czerwono-czarnymi,
banderowskimi barwami i neobanderowskim zawołaniem „Sława nacji, smert
woroham”. Tak wynika ze zdjęcia i relacji, zamieszczonych na olsztyńskim
portalu.
A tak prezentuje się NIEULECZALNA ZJEBOLOGIA GENETYCZNA, NIEKTÓRYCH POLSKOJĘZYCZNYCH ZDRAJCÓW I TOTALNYCH RENEGATÓW, JAKIM W 100% JEST NIEJAKI PAWEŁ BOHDANOWICZ Z TZW. PORTALU... ,,ABC NIEPODLEGŁOŚĆ'', O KTÓREJ TO DOMENIE ZASTANAWIAM SIĘ... O CZYJEJ ,,NIEPODLEGŁOŚCI'' BREDZI TA BANDA ANTYPOLSKICH SZUMOWIN Z TEGO WYSRYWU ZWANEGO ,,NIEPODLEGŁOŚĆ'', KTÓRY TO SZUMOWINA NAZWISKIEM PAWEŁ BOHDANOWICZ APELUJE O NADANIE UKRAIŃSKIEMU KOLABORANTOWI ADOLFA HITLERA, TAKIEMU SAMEMU, JAKIM BYŁ NIEJAKI PAWŁO SZANDRUK, O NADANIE TEMU ZWYRODNIAŁEMU MORDERCY TYSIĘCY POLAKÓW.... ORDERU VIRTUTI MILITARI!!!
I TAKIE ANTYPOLSKIE SZUMOWINY, ZDRAJCY I POPLECZNICY BANDEROWSKICH LUDOBÓJCÓW Z OUN - UPA, PISZĄ DZIŚ POLAKOM HISTORIĘ, STRĘCZĄC NAM BANDEROWSKIE BESTIE, JAKO RZEKOMYCH PRZYJACIÓŁ NASZEGO PAŃSTWA I NARODU! JAK WIDAĆ POLACY DO DZIŚ, NICZEGO SIĘ NIE NAUCZYLI Z WŁASNEJ HISTORII I JUŻ SIĘ NIGDY NIE NAUCZĄ!
Paweł Bohdanowicz. O Virtuti Militari dla śp. Jewhena Sztendery
Jewhen Sztendera - Pryrwa - Atak UPA i WiN na Werbkowice i Hrubieszów
Jeśli
uznacie Państwo, że warto wesprzeć moją samotną walkę w tej sprawie, to
będę bardzo zobowiązany za takie wsparcie z Państwa strony.
PKO BP SA Numer konta:
44 1020 1752 0000 0402 0095 7431
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Uwaga: tylko uczestnik tego bloga może przesyłać komentarze.