Baligród - Meldunek sytuacyjny nr.018

 Ciało zabitego pod Jabłonkami przez bandy UPA generała Karola Świerczewskiego

 

 

Komenda Odcinka W.O.P.   NR. 37 z dnia 30.III. 1947 r.  Godzina 24.00

 

Mapa 1:100000

M.34 - 105  / Wola Miechowa/

M.34 - 106 / Lutowiska/

 

 

SYTUACJA OGÓLNA

 

Przesłuchanie, tortury i egzekucja młodego milicjanta przez ukraińskich zwyrodnialców z UPA

W związku z nastaniem wiosny, działania band znacznie się ożywiły. Bandy UPA przystępują do aktywnych działań zaczepnych przeciwko oddziałom Wojska Polskiego, stosując swą wypraktykowaną metodę zasadzek.

Dnia 28 marca b.r. urządzili zasadzkę na drodze przed majątkiem Jabłonki /6092d./ w składzie dwóch sotni /  przynależność nieustalona / silnie uzbrojonych w broń maszynową. W wyniku tej zasadzki został zabity o godzinie 9.00 gen. Świerczewski, jadący na samochodach z eskortą 30 ludzi, na wizytację do strażnic 37 K.O. w miejscowości Cisna, został też zabity technik samochodowy z 8 Dywizji Piechoty oraz czterech żołnierzy rannych. Pościg nie dał rezultatu. Banda znikła w niewiadomym kierunku. W związku z tym na terenie Odcinka skupiła się większa ilość W.P. do akcji przeciw bandom. Na razie nie natrafiono na bandę i sprawców nie ujęto. Bandyci mocno konspirują się, jak najstaranniej zacierają za sobą ślady, tak, że walka z nimi jest utrudniona. Są poszlaki, że banda po działaniach przekroczyła granicę na stronę Czeską, chroniąc się tam.

W rejonie Wołkowyji, zwłaszcza nocami, przebywają bandyci z bandy Bira, cała sotnia. W nocy z 30/31 b.m. rabowali w m.Bukowcu /6200 / i Sakowczy / 6406 / grupami około 60 ludzi, również rabując.

Ruchu granicznego na terenie Odcinka Komendy nie ma. Skonstatowano jednak na podstawie doniesień ludności cywilnej, że zdarzają się wypadki nielegalnego przekraczania granicy z ZSRR do Polski, sprawcami są latem wysiedleni Ukraińcy. Przekroczenia odbywają się na terenie nie kontrolowanym, przez żadne oddziały WOP, ani WP. Wypadki te są rzadkie. 

Pogoda na ogół pochmurna, jednak bez deszczu. W nocy z 30/31 b.m. był silny wiatr, który uszkodził łączność telefoniczną Baligród - Cisna, wyłamując wyłamując kilka słupów, zrywając dach z domów.

Temperatura + 10 stopni Celsjusza. Długość dnia 12 godzin 15 minut.

DZIAŁANIA BOJOWE

Żadnych zetknięć z bandą nie było. Dnia 23.03.47 r. grupa Wołkowyja w sile 30 ludzi zaopatrywała się w furaż w Baligrodzie. Reszta załogi, oraz grupa Cisna szkoliła się w/g programu.

Dnia 28.03. 47 r. Grupa Cisna była na akcji z Grupą Manewrową Nr. 4 w rejonie Wola Miechowa / 5484 /, Przysłup / 5000 /, Krywe / 5098 /. Żadnych wyników działania nie było. 

Grupa Wołkowyja szkoliła się i czyniła przygotowania do przejazdu Sztabu do Baligrodu. Dnia 29. 03. b.m. Sztab z Wołkowyji przejechał do Baligrodu. Grupa Wołkowyja eskortowała. Żadnych wypadków podczas przejazdu nie było. Tegoż dnia Grupa Cisna szkoliła się w/g programu. 

Dnia 30. III. dzień wypoczynkowy. W związku z pojawieniem się silniejszej bandy w bezpośredniej bliskości, we wszystkich okolicznych wsiach, w Wołkowyji w nocy z 30/31 b.m. trwało ostre pogotowie.

III. ZMIANY DYSLOKACJI

Dnia 29. III. b.m. zgodnie z rozkazem 8 Oddziału WOP, dowództwo Komendy zmieniło miejsce postoju z Wołkowyji do Baligrodu. W Wołkowyji pozostały strażnice Nr. 167 i 166.

Strażnice 168 i 169 nadal w Ciśnie.

IV. Przebieg operac. służb. działalności.

1. Służba WOP

Dnia 27. III. 47 r. zatrzymano w Rajskim / 6 - 06 / sześciu Ukraińców, którzy przekroczyli nielegalnie granicę z ZSRR do Polski. Zatrzymanych przewieziono do Baligrodu i umieszczono w areszcie, skąd mieli być odesłani do I-ej  Sekcji 8 Oddziału WOP.

 2. Incydentów granicznych nie było.

 

3. Spotkań granicznych nie było.

 

4. P.P.K. w Komendzie nie ma.

 

5. Wypadki nadzwyczajne - Jeden. 

 

6. Ucieczka przestępców granicznych z aresztu Komendy.

 

Dnia 29. III. 47 r. zostałi przetransportowani z Wołkowyji do Baligrodu i umieszczeni w areszcie przestępcy graniczni ujęci w Rajskim. Dnia 31.03. mieli być oni odstawieni do I-ej Sekcji 8 Oddziału. Drużyna ochrony Sztabu otrzymała rozkaz pilnowania ich. Por. Kuczyński, kierownik I-ej Sekcji Komendy w dniu 29.03. zrobił z żołnierzami odprawę i pouczył ich o sposobie pełnienia służby przy zatrzymanych. Dnia 30.03. po obiedzie wartownicy zaniedbali swój obowiązek, aresztowanych pozostawili bez opieki, a ci korzystając z okazji zbiegli około godziny 16.00. Zarządzony pościg nie dał wyników. Dochodzenie w celu wykazania winnych w toku.

 

7. Przerw w zaopatrywaniu nie było. W Wołkowyji i Baligrodzie nie ma siana. W Ciśnie jest około 8.5 ton. Powstają trudności przy zaopatrywaniu koni w siano, gdyż siano trzeba przewozić z Cisny do Baligrodu i Wołkowyji, a brak jest środków transportowych.

 

8. Stan środków samochodowych 

 

Zis5 - 3t. 1 na chodzie. Gaz - 1 półtora tonowy na chodzie, Willis 1, nie na chodzie: zepsute łożysko od pompy wodnej. Benzyny nie ma. Na wszystkie samochody po demobilizacji pozostał tylko 1 szofer.

Wozów zdatnych do użytku - 6. Kompletny brak uprzęży. Stan koni 39.

9. Stan łączności.

Radiostacja R.G.B. - F pracuje bez zarzutu. Przerwy w pracy były notowane tylko w czasie przenoszenia się Sztabu Komendy do Baligrodu. Przerwa trwała tylko przez jeden seans. Brak jest baterii do radiostacji 13 R.

Z powodu silnego wiatru w nocy z dnia 30/31 b.m. została uszkodzona linia telefoniczna na trasie Baligród - Cisna. Połamane zostały słupy w ilości... oraz poprzerywana linia w kilku miejscach. Linię naprawiono w dniu 31.III. o godzinie 13.00.

 

10. Wnioski i uwagi.

 

Grupę w Wołkowyji trzeba wzmocnić, gdyż banderowcy odgrażają się, że na Wielkanoc zrobią napad na Wołkowyję w odwet za to, że na Boże Narodzenie w Tworylnym rozbito bandę ,,Łastiwki''.

Zaopatrzyć w siano Komendę.

Komendant Odcinka WOP Nr. 37

Dobowy - porucznik

Adjutant Odcinka WOP Nr. 37

Zieliński - porucznik.

*****

 

 

Egz. Nr. 18

RZESZOWSKI ODDZIAŁ WOP

za miesiąc Kwiecień 1947 r.

Wołkowyja - 28.03.47 r.  - UPA - Stacha, Hrynia, siła nieustalona - Napad na generała broni Świerczewskiego. 8 Dywizja Piechoty rozpoczęła akcję.

Cisna - Baligród ( 5460 4590 ) 2.04.47 r. - UPA -Siła nieustalona. Napad na żołnierzy Grupy Manewrowej. 17 zabitych żołnierzy WOP, 4 ciężko rannych. Oddział i 34 pp rozpoczęły akcję.

Lipna ( 5480 - 4520 ) 3.04.47 r. - UPA - 6 uzbrojonych w 3 RKM-y - Rabunek ludności cywilnej.

Poraż ( 5480 - 4580 ) 4.04.47 r. - UPA - Hryń - siła nieustalona - RKM, Kb, automaty. - Akcja 34 pp - ORMO - Komenda Odcinka. Ujęto 21 bandytów.

5 - 10. 04. 1947 r. - Oddział Rzeszowski melduje o wzmożonym ruchu band. Mobilizacja bandytów. - Akcję prowadzą Oddz. WP, KBW, bandy w defensywie.

Olszanica - 15.04.47 r. - UPA - Akcja - ujęto 6 bandytów, zniszczono jeden bunkier.

Wetlina ( 5440 - 4610 ) 17.04.47 r. - UPA - Bira - siła nieustalona. - Akcja KBW. 1 bandyta zabity, 2 ujęto, reszta zbiegła, pościg trwa.

Kulskie ( 5450 - 4610 ) 21.04.47 r. - UPA - z rodzinami - 86 osób. - Przekroczenie granicy do ZSRR. Zatrzymani przez wojska radzieckie. 

Hańczowa ( 5480 - 4520 ) 28.04.47 r. - UPA - nie rozpoznana, około 200 ludzi. - Rabunek ludności cywilnej.

Zdynia ( 5480 - 4520 ) 28.04.47 r. - UPA - nowa banda, około 50 ludzi. - Rabunek ludności cywilnej.

 *****

 

 

Tą drogą składam Serdeczne Podziękowania na ręce pracowników Komendy Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie, za udostępnienie tego dokumentu, jak również wielu innych. 

 

 

 

Opracował - Jacek Boki - 16 Październik 2023 r. 

https://kresywekrwi.neon24.org/post/173731,baligrod-meldunek-sytuacyjny-nr-018